'Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc'

26/06/2025 13:40 GMT+7 | Văn hoá

Đề thi Văn năm nay mở ra hướng tư duy trong một thời điểm quan trọng: Chúng ta vừa hoàn thành việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính trên cả nước.

"Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc" - đó là câu văn đang được chia sẻ rộng rãi trên mặt báo và các mạng xã hội trong sáng nay 26/6, khi hơn một triệu thí sinh bước vào kỳ thi tốt nghiệp THPT với môn Ngữ văn mở đầu.

Đề thi này gắn với truyện ngắn Những vùng trời khác nhau của Nguyễn Minh Châu - câu chuyện về hai người lính pháo binh chia tay để chiến đấu ở hai nơi khác nhau, nhưng vẫn cùng gìn giữ một bầu trời Tổ quốc. Trong đó, từ trích đoạn được cung cấp và gợi ý về "bối cảnh đất nước đang có nhiều thay đổi lớn", các thí sinh được yêu cầu viết một bài văn nghị luận với chủ đề: "Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc".

Đề thi chính thức môn Ngữ văn - Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. Ảnh: VTV

Dễ thấy, bên cạnh đặc thù về tính văn học, đề thi Văn năm nay mở ra hướng tư duy trong một thời điểm quan trọng: Chúng ta vừa hoàn thành việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính trên cả nước. Từ ngày 1/7 tới, 34 tỉnh, thành mới sẽ đi vào hoạt động, thay thế 63 tỉnh, thành trước đây.

Việc sắp xếp ấy là một bước đi cần thiết và hợp lý, nhưng cũng đặt ra những yêu cầu mới về tâm lý và nhận thức của cộng đồng. Bởi lẽ, một số người hẳn sẽ có chút bỡ ngỡ khi tên gọi địa phương mình được thay đổi, hoặc tỉnh mình được gộp chung với một vùng đất khác.

'Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc' - Ảnh 2.

Thí sinh phấn khởi sau khi hoàn thành môn thi đầu tiên tại điểm thi Trường THPT Trần Nhân Tông, quận Hai Bà Trưng. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN

Ở bối cảnh đó, đề thi Văn không chỉ là một bài kiểm tra kiến thức, mà còn có sự khơi gợi tinh tế về cảm xúc: Làm sao để chúng ta - đặc biệt là thế hệ trẻ - có thể vượt qua những bỡ ngỡ ban đầu để nhìn rộng hơn, để thấy rằng "quê hương" không bó hẹp trong ranh giới hành chính của địa phương mà chính là nơi mà lòng mình gắn bó và trách nhiệm mình hướng tới.

Truyện ngắn của Nguyễn Minh Châu đã truyền tải điều ấy một cách lặng lẽ mà mạnh mẽ. Trong truyện, Lê - người lính quê Nghệ An - được điều ra Hà Nội, vốn là quê của Sơn. Còn Sơn - người lính gốc Hà Nội - ở lại xứ Nghệ. Không ai thấy hụt hẫng, mất mát, bởi họ cùng mang trong mình một tình yêu lớn hơn mọi địa danh: tình yêu Tổ quốc.

Phần nào, đó chính là tinh thần mà đề thi hướng đến: Khuyến khích học sinh vượt qua ranh giới hữu hạn của địa phương để cảm nhận và cống hiến cho một đất nước chung.

'Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc' - Ảnh 3.

Thí sinh sau khi hoàn thành bài thi môn Ngữ văn tại điểm thi Trường THCS Ngô Sĩ Liên (quận Hoàn Kiếm). Ảnh: Thành Phương - TTXVN

Giống như việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính trên cả nước không chỉ là câu chuyện của quản trị. Đó là một bước tiến để tối ưu hóa nguồn lực, tăng tính liên kết vùng và mở ra cơ hội phát triển đồng đều. Nhưng để bước tiến ấy thực sự hiệu quả, rất cần ở cộng đồng một tinh thần thống nhất, một tâm thế sẵn sàng coi "vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc".

***

Như thế, đề thi Văn năm 2025 là một cách tiếp cận thú vị với học sinh. Không mang tính khuôn mẫu hay giáo điều, đó là sự gợi mở để các em cùng suy nghĩ, kết nối và đối thoại với bản thân, với tương lai và hiện thực. Và đó cũng là bản chất của giáo dục: Không chỉ đào tạo về kiến thức sách vở, mà đào tạo những công dân biết sống, biết yêu và biết gắn bó với đất nước trong mọi hoàn cảnh.

Bởi những thí sinh ngồi trong phòng thi sáng nay cũng chính là những công dân của 34 tỉnh, thành mới - tại một Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình.

Các em có thể sống và làm việc ở bất cứ vùng đất nào, không còn bối rối trước những đổi thay về địa danh, mà vẫn cảm thấy thân thuộc và có trách nhiệm với từng tấc đất quê hương, thì lúc đó, câu nói "Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc" không còn là một ý niệm, mà đã trở thành hiện thực sống động.

Trí Uẩn

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm