(TT&VH) - Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng (1912 - 1960) sống chưa đầy nửa thế kỷ, bằng khoảng thời gian ông rời xa chúng ta, nhưng tầm vóc sự nghiệp và vẻ đẹp tâm hồn ông đã góp phần vào cái đẹp của lịch sử Thăng Long bởi văn phong lịch lãm, thâm thúy, đa tầng.
Cuộc tọa đàm Nguyễn Huy Tưởng với Hà Nội sáng 24/9 tại trụ sở Hội Nhà văn VN (phối hợp tổ chức cùng NXB Kim Đồng, Viện Văn học) thu hút đông đảo các nhà văn, nhà nghiên cứu. Có 24 tham luận gửi tới, 13 tác phẩm đã trình bày, khẳng định tầm vóc Nguyễn Huy Tưởng - một nhà văn lớn.
Đều lấy bối cảnh Thăng Long
Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng
Đúng tháng 7, tháng tròn 50 năm ngày mất của nhà văn, NXB Kim Đồng phát hành tiểu thuyết An Tư (1944), truyện phim Lũy hoa (1960). Chẳng cứ dịp kỷ niệm, năm nào tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng (và cả của cụ Tô Hoài) cũng tái bản. Biên độ giá trị tác phẩm với sự đa dạng thể loại, hấp dẫn độc giả nhiều lứa tuổi.
Cuốn Hà Nội dấu xưa 640 trang mà NXB Hội Nhà văn xuất bản đón Đại lễ 1.000 năm Thăng Long, hiển hiện văn tài hiếm có của Nguyễn Huy Tưởng khi viết mảng đề tài lịch sử. Các tác phẩm quan trọng nhất của ông: từ tùy bút, tiểu thuyết, kịch, truyện phim, cổ tích, truyện thiếu nhi đều lấy bối cảnh Thăng Long, ký thác tấm lòng thiết tha gắn bó, tình yêu lớn lao cho Thăng Long - Hà Nội. Người đọc hiểu về Thăng Long từ thời An Dương Vương, tới thời Trần, Lê sơ, Lê mạt, cuộc kháng chiến chống Pháp bảo vệ Thủ đô thế kỷ XX là nhờ các tác phẩm của một người Hà Nội kiệt xuất - Nguyễn Huy Tưởng.
Hà Nội dấu xưa là nhan đề cuốn sách sinh thời ông muốn viết, song bệnh ung thư gan mang ông đi ngày 25/7/1960. Sau 50 năm, nhan đề ấy là tập hợp tác phẩm ông in trên Tri Tân (tạp chí chuyên khảo cứu lịch sử). Đó là hai tiểu luận viết cuối năm 1941: Hội nghị Diên Hồng, Ý nghĩa việc thiên đô của Lý Thái Tổ trong lịch sử Việt Nam. Tiểu thuyết Đêm hội Long Trì (1942), kịch Vũ Như Tô (năm hồi, 1943), An Tư (sau chuyển thể cải lương), Những người ở lại (kịch, 1948), Lũy hoa, Sống mãi với Thủ đô (tiểu thuyết mới viết được một tập thì ông qua đời, được in năm 1961 nhờ các bạn bè ông).
Bản tính hiền từ, khiêm nhã, Nguyễn Huy Tưởng không nói gì về mình. Chỉ khi con trai duy nhất của nhà văn - ông Nguyễn Huy Thắng công bố, thêm những bài viết của các đồng nghiệp cùng thời ông, chúng ta mới biết Nguyễn Huy Tưởng lớn bởi chính ý thức từ thời đầu đời văn nghiệp. Đây là cốt lõi, chìa khoá giải mã lý tưởng văn chương, lẽ sống của ông.
“Người viết lịch sử bằng văn chương”
Kiến văn uyên bác về lịch sử Thăng Long ngàn năm phô diễn sâu sắc và tầng lớp hàm ngôn, sinh động, lôi cuốn chúng ta hòa nhập vào không gian, bối cảnh của tác giả đến mức lưỡng phân: Không biết đâu là sáng tạo nhà văn, đâu là lịch sử. Tài năng bậc thầy, sự tinh tế và tấm lòng tha thiết qua từng câu thoại, từng chi tiết, mỗi nhân vật hiển thị chan chứa lòng yêu nước, nhân cách, phẩm tiết tốt đẹp. Cho dẫu loạn li, chiến tranh, hỗn cảnh nào vẫn toát lộ và ngời sáng. Công chúng không chỉ được cung cấp kiến thức, dữ liệu mà nhìn thấy lịch sử dân tộc qua trục Thăng Long ở các thời kỳ. Giá trị tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng, càng qua thời gian càng vững chãi, một vị trí không thể thay thế.
Viết, làm phim, kịch về lịch sử VN rất khó. Nguyễn Huy Tưởng lao vào chỗ khó, mà viết tiểu thuyết, truyện lịch sử sống động vô cùng. Nhân vật của ông hóa thân thành hiện thực lịch sử, kịch tính, nghịch cảnh dẫn tới tâm trạng, hành động. “Văn sử bất phân” là biệt tài của nhà văn. May mà có “Nguyễn Huy Tưởng, người viết lịch sử bằng văn chương” (Đánh giá của nhà sử học Dương Trung Quốc). Đêm hội Long Trì làm phim, chuyển thể thành chèo, cải lương, đáng chú ý nhất là điện ảnh. Đạo diễn, NSND Hải Ninh cùng nhà biên kịch Hoàng Tích Chỉ năm 1989 đã viết kịch bản và đưa tiểu thuyết này lên màn bạc. Đây là một trong các tác phẩm xuất sắc nhất của ĐAVN.
Các tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng
Năm 1995, ĐD Phạm Thị Thành dựng Vũ Như Tô, một vở kịch chậm được in và dựng do nhiều lý do. NSND Phạm Thị Thành coi đây là “một kiệt tác sân khấu, hai dòng sân sân khấu Đông - Tây kết hợp, lại có tầm triết lý cao về cuộc đời, diễn tả qua tầng nhiều lớp”. Vở được diễn lại tại Nhà hát Lớn 26/7/2003 (trực tiếp VTV1).
Tuổi 18, khát khao lập nghiệp của Nguyễn Huy Tưởng ghi trong nhật ký 19/12/1930: “Phận sự một người tầm thường như tôi muốn tỏ lòng yêu nước thì chỉ có việc viết văn quốc ngữ thôi” và đến 16/6/1956: “Một nghề nghiệp cao quý biết bao là nghề viết văn. Đưa lại cho đời một bó đuốc không to thì nhỏ. Có nghề nào thú vị hơn nghề văn, nó lấy nguyên liệu chính là con người một cái gì đẹp nhất, toàn diện nhất, kỳ diệu nhất của sự sáng tạo?”
Nhà “Thăng Long học”
Nguyễn Huy Tưởng không chỉ viết về vẻ đẹp của kinh kỳ xa hoa, lộng lẫy, đầy ánh sáng, ông còn nhìn sâu vào những lầm than, cực nhọc của mảnh đất thông qua chính nó, qua những phận người. Ông là nhà “Thăng Long học”. Bao hoài niệm, hoài bão của chủ thể sáng tạo biểu thị gợi cảm, đa nghĩa, ấn tượng bằng cái tôi - thiên chức nghệ sĩ, biến Hà Nội và lịch sử đất này thành chất liệu thẩm mỹ. Hà Nội tự hào có một nhà văn như ông. Trân trọng và thân thương một con phố mang tên Nguyễn Huy Tưởng, phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân từ năm 1995.
“Ông yêu Hà Nội, yêu những con người biết dám sống chết cho Hà Nội. Một con người, một nhà văn Hà Nội. Bất cứ cái gì đụng đến Hà Nội hôm qua, hôm nay và ngày mai, đều khiến ông xúc động và lo lắng. Cái đất khốn khổ này cần chúng ta hiểu thêm để yêu thêm, ông đã nói vậy” (Phạm Xuân Nguyên).
Nguyễn Huy Tưởng sống mãi với Thủ đô, bởi những trang viết tuyệt vời thấm tình máu thịt. Ông ra đi quá sớm. Nhưng những độc giả thế hệ sau sẽ còn đọc Nguyễn Huy Tưởng. Chuyện hơn 2.000 năm trước An Dương Vương xây thành ốc, Trần Quốc Toản 16 tuổi bóp nát quả cam, quyết Sát Thát diệt giặc Nguyên, nhờ mẹ thêu lá cờ 6 chữ vàng “Phá cường địch báo hoàng ân”, Kể truyện Quang Trung, hai anh em mồ côi Tìm mẹ, Con cóc là cậu ông giời ... tất cả còn in trí.
Mỗi lần qua Dục Tú, Đông Anh, tôi lại nhớ ông. Đây là quê hương Nguyễn Huy Tưởng, nơi xương cốt ông gửi lại từ 1989. Nghĩ về ông, ngậm ngùi cho cuộc đời ngắn mà đồ sộ của ông, một người viết văn đầy cốt cách chí sĩ.
Ai trong chúng ta đã đọc hết tác phẩm Nguyễn Huy Tưởng: 4.200 trang kịch và văn xuôi, 1.700 trang nhật ký? GS Phong Lê nhận định: “Qua Nguyễn Huy Tưởng, hiện lên một hành trình của văn học VN hiện đại, tương ứng với lịch sử nhân dân, lịch sử dân tộc”. Không chỉ tương ứng, mà còn tái hiện lớp lớp quá khứ, dự cảm tương lai.
Lợi dụng Lễ hội Pháo hoa quốc tế Đà Nẵng 2025 thu hút sự quan tâm của người dân trong nước và quốc tế, gần đây nhiều đối tượng tội phạm công nghệ cao đã sử dụng không gian mạng để thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản như giả mạo tin đăng bán tour vé xem pháo hoa, phòng khách sạn giá rẻ.
Ngày 3/6, Bộ Công an vừa phát đi cảnh báo tình trạng thuê người Việt Nam mở tài khoản ngân hàng, lập công ty để rửa tiền cho các đường dây lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa công nhận Nghệ thuật Cà Đáo (múa) của người Co và Tết Ngã rạ (Sa ní) của người Co (đều của huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi) là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Việc Công Phượng chấn thương, phải chia tay đội tuyển Việt Nam một cách bất đắc dĩ, là một tổn thất lớn đối với đội. Điều này đã được người đồng đội Hoàng Đức khẳng định.
Premier League vừa công bố trái bóng chính thức cho mùa giải 2025-26: PUMA Orbita Ultimate PL. Đây là lần đầu tiên PUMA đảm nhận vai trò cung cấp bóng thi đấu cho giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh, chấm dứt 25 năm hợp tác với Nike.
Ấn phẩm điện tử của tờ Pasaxon - cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào - số ra ngày 3/6 đăng bài: "Việt Nam đang ở thời điểm 'vàng' của lịch sử để bước vào kỷ nguyên tăng trưởng quốc gia".
Hàm cá mập, kiệt tác kinh dị của đạo diễn trẻ Steven Spielberg, không chỉ khiến khán giả toàn cầu khiếp sợ trước hình ảnh con cá mập trắng khổng lồ mà còn đặt nền móng cho khái niệm "bom tấn mùa Hè".
Dù kết thúc được một thời gian, 11 tập phim "The Outlaw Doctor" (Bác sĩ tha hương) do Đài Loan (Trung Quốc) sản xuất vẫn để lại nhiều dư âm với khán giả truyền hình.
Tiền vệ Việt kiều Nguyễn Hoàng Nam Mi khẳng định mong muốn được thi đấu lâu dài cho đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam, nhưng cũng phải đưa ra một quyết định quan trọng liên quan đến việc học tập của bản thân.
Chelsea đã quyết định không kích hoạt điều khoản mua đứt Jadon Sancho và sẽ trả 5 triệu bảng tiền phạt để gửi cầu thủ này trở lại Manchester United khi hợp đồng cho mượn kết thúc vào ngày 30/6/2025.
Nghệ nhân Hồ Thanh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngọc Trai Hoàng Gia, vừa vinh dự trở thành một trong sáu người Việt được mời tham dự sự kiện Tháng Di sản Người Mỹ gốc Á và Đảo Thái Bình Dương (AAPI).
Sau một ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, chiều 3/6, Hội đồng chung khảo Giải báo chí quốc gia lần thứ XIX năm 2024 đã hoàn thành vòng chấm Chung khảo và đạt được các mục tiêu đề ra.
Mới đây, Google đã đồng ý chi 500 triệu USD trong vòng 10 năm để cải tổ hệ thống tuân thủ của công ty, nhằm dàn xếp vụ kiện từ cổ đông cáo buộc công ty vi phạm luật chống độc quyền.
HLV Okiyama Masahiko của đội tuyển nữ U19 Việt Nam tỏ ra đầy tự tin về sự chuẩn bị cho giải vô địch Đông Nam Á, với lợi thế sân nhà và mục tiêu vô địch đã được xác định rõ ràng.
XSMB 3/6: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Ba ngày 3/6/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSMN 4/6: Xổ số miền Nam ngày 4/6/2025 gồm các tỉnh Đồng Nai, Sóc Trăng và Cần Thơ. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Tư ngày 4/6 trên Thethaovanhoa.vn.