"A Man Called Ove": Khi kiệt tác của Thụy Điển chạm đến thế giới

Điện ảnh Thụy Điển một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý như một biểu tượng văn hóa rực rỡ của quốc gia Bắc Âu này.

Nhân dịp Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân dự Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc tại Pháp và thăm chính thức Estonia, Thụy Điển từ ngày 5 đến 14/6/2025, báo Thể thao và Văn hóa/TTXVN điểm lại những biểu tượng văn hóa rực rỡ của Thụy Điển, trong đó có nền điện ảnh.

Trong số những tác phẩm đã đưa tên tuổi điện ảnh Thụy Điển vang xa, A Man Called Ove (2015) – bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Fredrik Backman – không chỉ là một câu chuyện cảm động về tình người mà còn là minh chứng cho sức mạnh của văn học và điện ảnh Thụy Điển trong việc chinh phục trái tim khán giả toàn cầu.

Ove: Người đàn ông cáu kỉnh với trái tim vàng

A Man Called Ove kể câu chuyện về Ove, một ông lão 59 tuổi góa vợ, sống cô độc trong một khu phố ở Thụy Điển. Với tính cách cộc cằn, cứng nhắc và luôn tuân thủ các nguyên tắc, Ove là hiện thân của một người hàng xóm khó gần, thường xuyên càu nhàu về những điều nhỏ nhặt như xe đậu sai chỗ hay rác vứt bừa bãi. Sau cái chết của người vợ yêu dấu Sonja và bị buộc nghỉ hưu, Ove mất đi ý nghĩa sống, lên kế hoạch tự tử nhưng liên tục bị gián đoạn bởi những sự kiện bất ngờ. Chính gia đình hàng xóm mới chuyển đến – đặc biệt là Parvaneh, một phụ nữ nhập cư Iran đầy sức sống – đã vô tình kéo Ove trở lại với thế giới, giúp ông tìm lại niềm vui và ý nghĩa cuộc sống.

"A Man Called Ove" được chuyển thể thành phim vào năm 2015 và nhận 2 đề cử giải Oscar

Bộ phim, do Hannes Holm đạo diễn và Rolf Lassgård thủ vai chính, là một tác phẩm hài – chính kịch đậm chất Bắc Âu, kết hợp giữa tiếng cười duyên dáng và những khoảnh khắc sâu sắc về tình người. Tiểu thuyết gốc của Fredrik Backman, xuất bản năm 2012, đã trở thành hiện tượng toàn cầu với gần 3 triệu bản in được bán ra và được dịch sang hơn 40 ngôn ngữ (tại Việt Nam do NXB Trẻ phát hành bản dịch dưới tên Người đàn ông mang tên Ove). Bộ phim Thụy Điển năm 2015 không chỉ thành công trong nước – đứng thứ ba về lượng khán giả tại Thụy Điển – mà còn nhận được hai đề cử Oscar 2017 cho Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất và Hóa trang xuất sắc nhất, khẳng định sức ảnh hưởng vượt ra ngoài biên giới Bắc Âu.

Từ trang sách Thụy Điển đến màn ảnh thế giới

Tiểu thuyết A Man Called Ove của Fredrik Backman là một câu chuyện giản dị nhưng đầy sức mạnh. Backman, sinh năm 1981, từng là một nhà báo và blogger trước khi trở thành nhà văn nổi tiếng. Cuốn sách đầu tay của ông ban đầu bị nhiều nhà xuất bản từ chối vì nhân vật Ove được cho là quá khó gần. Tuy nhiên, khi được xuất bản, câu chuyện về ông lão cáu kỉnh đã chinh phục độc giả toàn cầu, từ Hàn Quốc đến Mỹ, với các câu lạc bộ người hâm mộ Ove mọc lên ở nhiều quốc gia. Tại Hàn Quốc, cuốn sách bán chạy đến mức chính nhà xuất bản cũng ngạc nhiên, không hiểu tại sao một câu chuyện về một ông già Bắc Âu lại được yêu thích đến vậy.

Tiểu thuyết "A Man Called Ove" của tác giả Fredrik Backman

Sự thành công của tiểu thuyết nằm ở cách Backman xây dựng nhân vật Ove – một người đàn ông tưởng chừng khó ưa nhưng ẩn chứa một trái tim chính trực và đầy yêu thương. Những chi tiết nhỏ, như việc Ove mua iPad cho một cô bé hàng xóm hay cưu mang một chàng trai bị gia đình từ chối vì xu hướng tính dục, đã làm nổi bật sự tử tế ẩn sâu trong ông. Tình yêu của Ove dành cho người vợ quá cố Sonja – “người mà nếu không có bà, ông chưa từng thực sự sống” – là sợi dây cảm xúc xuyên suốt, khiến người đọc vừa cười vừa khóc.

Phiên bản điện ảnh năm 2015, dưới bàn tay của đạo diễn Hannes Holm, đã giữ trọn tinh thần của tiểu thuyết. Rolf Lassgård, với diễn xuất xuất thần, mang đến một Ove vừa cộc cằn vừa dễ tổn thương, khiến khán giả không thể rời mắt. Những cảnh hồi tưởng về tình yêu giữa Ove và Sonja, cùng với các tình tiết hài hước như Ove cãi vã với nhân viên siêu thị hay đấm vỡ mũi một chú hề, tạo nên sự cân bằng hoàn hảo giữa bi và hài. Bộ phim không chỉ thành công về mặt nghệ thuật mà còn về mặt thương mại, trở thành phim nước ngoài có doanh thu cao nhất tại Mỹ vào thời điểm đó.

Thành công toàn cầu: Sức mạnh của thông điệp phổ quát

Sức hút của A Man Called Ove nằm ở thông điệp nhân văn vượt qua rào cản văn hóa: ngay cả những con người khó tính nhất cũng có thể tìm thấy niềm vui và ý nghĩa cuộc sống nhờ sự kết nối. Dù được đặt trong bối cảnh một khu phố Thụy Điển, câu chuyện về Ove mang tính phổ quát, chạm đến những vấn đề chung của nhân loại như sự cô đơn, mất mát, và sức mạnh của tình bạn, tình hàng xóm. Chính điều này đã khiến bộ phim và tiểu thuyết được đón nhận nồng nhiệt trên toàn thế giới, từ châu Á đến châu Mỹ.

Thành công của A Man Called Ove còn được minh chứng qua việc Hollywood làm lại bộ phim với tên A Man Called Otto (2022), do Tom Hanks thủ vai chính và sản xuất cùng vợ, Rita Wilson. Dù phiên bản Hollywood mang hơi hướng đại chúng hơn, bộ phim gốc Thụy Điển vẫn được đánh giá cao vì giữ được chất trào lộng Bắc Âu và sự tinh tế trong cảm xúc. Việc một tác phẩm Thụy Điển được Hollywood để ý và làm lại là minh chứng rõ nét cho tầm ảnh hưởng của câu chuyện này.

Thụy Điển: Mảnh đất của những kiệt tác văn hóa

Thụy Điển từ lâu đã nổi tiếng với những đóng góp văn hóa xuất sắc, từ ban nhạc ABBA, nhà văn thiếu nhi Astrid Lindgren, đến đạo diễn huyền thoại Ingmar Bergman. A Man Called Ove tiếp nối di sản đó, khẳng định vị thế của Thụy Điển như một trung tâm sáng tạo nghệ thuật, nơi những câu chuyện giản dị có thể lan tỏa toàn cầu. Tác phẩm của Backman không chỉ là một câu chuyện về một cá nhân mà còn phản ánh các giá trị Thụy Điển: sự đoàn kết, lòng trắc ẩn, và tinh thần cộng đồng.

Nhân chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân đến Thụy Điển từ ngày 5 đến 14/6/2025, sự kiện này không chỉ củng cố mối quan hệ ngoại giao Việt Nam – Thụy Điển mà còn là cơ hội để giới thiệu văn hóa Thụy Điển đến gần hơn với người Việt. A Man Called Ove, với thông điệp về sự kết nối và lòng nhân ái, là một ví dụ điển hình về cách văn hóa có thể vượt qua biên giới, tạo cầu nối giữa các quốc gia. Chuyến thăm của Thủ tướng cũng là dịp để khán giả Việt Nam khám phá lại bộ phim và tiểu thuyết, vốn đã được dịch sang tiếng Việt và nhận được nhiều lời khen ngợi.

Di sản của Ove: Lời nhắc về lòng nhân ái

A Man Called Ove không chỉ là một bộ phim hay một cuốn sách, mà còn là một lời nhắc nhở về giá trị của sự đồng cảm và kết nối trong một thế giới ngày càng phân hóa. Ove, với tất cả sự cộc cằn và nguyên tắc, đã trở thành biểu tượng của những con người tưởng chừng bình thường nhưng ẩn chứa những câu chuyện phi thường. Bộ phim và tiểu thuyết đã chạm đến trái tim hàng triệu người, từ những độc giả ở Hàn Quốc đến khán giả tại các liên hoan phim quốc tế.

Khi Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt chân đến Thụy Điển, câu chuyện về Ove là một minh chứng sống động cho sức mạnh của văn hóa trong việc xây dựng sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc. A Man Called Ove không chỉ là một kiệt tác của Thụy Điển, mà còn là món quà mà đất nước này dành tặng cho thế giới – một câu chuyện về lòng nhân ái, sự chữa lành, và niềm hy vọng rằng, ngay cả trong những ngày tăm tối nhất, ánh sáng của tình người vẫn có thể tỏa rạng.